SUDOKU – powrót do przeszłości

Ta łamigłówka włada umysłami wielu milionów ludzi na świecie. Kryje w sobie tajemnice liczb, a dostęp do niej mają tylko najlepsi gracze. Sudoku, bo to o tej grze będzie mowa, najprawdopodobniej swoimi korzeniami sięga średniowiecznej Arabii. Arabscy matematycy w XIII wieku zajmowali się tak zwanymi ′kwadratami łacińskimi′. Taką nazwę nadał im XVII – wieczny matematyk Leonard Euler. Kwadrat łaciński to kwadratowa siatka wypełniona liczbami w ten sposób, że w każdym z rzędów każda z liczb występuje tylko raz.

W 1895 roku we francuskiej gazecie „L′Echo de Paris” pojawił się kwadrat łaciński jako zadanie dla czytelników. Diagram miał te same rozmiary, co współczesne sudoku (9×9) i także trzeba było weń wpisywać cyfry od 1 do 9. Nie było tam jednak tak charakterystycznego dla sudoku podziału diagramu na mniejsze obszary 3 x 3 po 9 kratek każdy. Zadanie to nie zdobyło jednak uznania czytelników i wkrótce zniknęło z gazety.

Wiadomo, że wielkimi fanami sudoku są także Japończycy. Sudoku, od suji wa dokushin ni kagiru, oznacza, że cyfry muszą być pojedyncze. Łamigłówka pojawiła się w tym kraju w roku 1968. Są tacy Japończycy, którzy porównują sudoku do sztuk walki. Mówią, że jego rozwiązywanie wpływa korzystnie na rozwój intelektu, pozwala znaleźć spokój i harmonię, podobnie jak sztuki walki wywodzące się z kraju „kwitnącej wiśni” na przykład AIKIDO.

W Polsce sudoku po raz pierwszy pojawiło się 28 grudnia 1996, czyli osiem lat przed wybuchem gorączki sudoku. Wtedy w „Super Rozrywce”, krzyżówkowym dodatku do Super Expressu, w artykule o japońskich łamigłówkach opublikowano dwa zadania sudoku – pod nazwą „Od 1 do 9”. W tym samym okresie zadania te publikowała na swoich łamach zarówno „Polityka”, jak i „Gazeta Wyborcza”. Dzisiaj Sudoku można znaleźć nie tylko w gazetach, codziennych i czasopismach, ale także w Internecie. Cały czas powstają w Polsce i na całym świecie serwisy internetowe, których tematem jest Sudoku i sposoby jego rozwiązywania. Serwisy te oferują także możliwość rozwiązywania wielu różnych rodzajów Sudoku.

 Jedną z odmian jest SUDOKU X. Tu cyfry (ich ilość zależy od wielkości diagramu) nie dość, że muszą występować tylko raz w każdej kolumnie, rzędzie i mniejszym kwadracie, ale również na dwóch głównych przekątnych. Strony internetowe pozwalają także na wybór poziomu trudności, od najprostszych do poziomu mistrzowskiego. Oto przykłady stron internetowych na których można rozwiązywać Sudoku i poznać jego tajemnice. Serwis Sudoku Center.pl, a także Sudoku.neat.pl.

Sudoku rozwiązują i mali, i duzi. Łamigłówka zyskała tak dużą popularnośc, że od kilku lat rozgrywane są jej mistrzostwa. Pierwszym mistrzem świata w sudoku została Jana Tylová z Czech. Zawody odbyły się we włoskim miasteczku Lucca w 2006 roku, natomiast pierwszym mistrzem Polski został Michał Karwański.

W styczniu tego roku Jan Mrozowski z Krakowa po raz kolejny zdobył tytuł mistrza Polski. Drugie miejsce zajął Michał Karwański, a trzeci był Przemysław Dębiak.

Sudoku ma w sobie magię, która przyciąga coraz więcej ludzi. Są tacy, którzy na odkrywanie takemnic tej łamigłówki we wszystkich jej możliwych odmianach potrafią poświęcić dwanaście godzin dziennie. Jest to rodzaj puzzli, który wymaga od gracza wyobraźni, nie tylko matematycznej, ale i przestrzennej. Ostnio pojawia się coraz wiecej głosów, że te dwie cechy zaczynają coraz bardziej zanikać u ludzi, ale skoro Sudoku zdobyło tak wielką popularność, czeka nas odrodzenie specyficznych umiejętności matematycznych w społeczeństwie.
Joanna Kuc autorka publikacji