Ideał człowieka: średniowiecze a współczesność

Poszczególne epoki, literatura oraz szeroko rozumiana sztuka przedstawiają różne światopoglądy. Poprzez budowanie swoich ideologii przyczyniły się do kreacji wzorców godnych naśladowania.

ŚREDNIOWIECZE:

Wyznacznikiem percepcji rzeczywistości w owej epoce był teocentryzm, który umieszczał Boga w centrum kultury, literatury, sztuki, a także filozofii. Był najwyższą wartością, zaś wszelakie dziedziny życia znajdowały się pod Jego wpływem. Średniowieczne motywy zatem nawiązywały przede wszystkim do Biblii lub działalności kościelnej. Piśmiennictwo wywierało ogromny wpływ na czytelników, albowiem nakazywało im brać przykład z konkretnych wzorców, dzięki czemu mogli uzyskać świętość tudzież trafić do raju.

Ze światopoglądu „wieków ciemnych” zrodził się wzorzec człowieka ascetycznego – dobrowolnie ograniczającego potrzeby cielesne do minimum oraz poddającego się surowym dyscyplinom, które miały doprowadzić go do czystości i doskonałości duchowej. Nie lada zainteresowaniem cieszyła się wówczas filozofia św. Augustyna. Owy mnich propagował pryzmat wiary nad rozumem, zaś jego poglądy umieszczały istotę ludzką na granicy bytów pomiędzy aniołami oraz zwierzętami. Widział szczęście jedynie w medytacji, poznaniu Boga i własnej duszy. Według niego człowiek był wewnętrznie rozdarty, ponieważ istniał w nim konflikt między dobrem a złem tudzież duszą a ciałem.

Niezwykle interesującą filozofię życiową zaprezentował również św. Tomasz z Akwinu. Głosił wszechobecną, acz często niedostrzegalną, harmonię oraz rozumny ład świata. Nawiązywał ponadto do stworzonej przez Boga struktury, w której każdy element miał swoje miejsce. Dla niego najważniejsze było przezwyciężenie dualizmu świata i duszy.

Średniowiecze zrodziło także inny ideał – rycerza. Człowieka odważnego, prawego, godnego oraz litościwego. Bóg, honor i ojczyzna były jego wyznacznikami.

WSPÓŁCZESNOŚĆ:

Ideał bez wątpienia powinien być osobą bez skaz, wartą naśladowania. W przeciwieństwie do poprzednich epok owy wzorzec uległ diametralnej zmianie. Dzisiaj jest to człowiek piękny, inteligentny tudzież sławny, bogaty. Dopiero później nasuwają się cechy takie jak: szczerość, szlachetność albo opiekuńczość. „Jesteś znany, więc jesteś KIMŚ”. Pseudo ideałów jest obecnie wiele, niekiedy są błędnie dobierane. Nastolatki biorą przykład z tzw. „pupilków medialnych”, w gruncie rzeczy dalece odbiegających od ludzi nieskazitelnych, przejmując ich światopoglądy.

Nie ulega wątpliwości, że ideały kształtują naszą osobowość, jednakże powinno się je wybierać rozsądnie. by Alicja Paluch